Wespennest - Bestrijden, verwijderen of laten zitten?
Een wespennest kan men aantreffen op diverse plekken in huis of in de tuin. In veel gevallen zorgt een wespennest voor overlast of gevaar. Op deze pagina vertellen wij hoe een wespennest ontstaat, hoe het zich ontwikkelt en wat u het beste kunt doen.
Verwijderen of bestrijden
Een zichtbaar beginnend wespennest waar enkel de koningin nog actief is kan meestal eenvoudig worden verwijderd. Doe dit enkel wanneer het nestje nog het formaat heeft van een walnoot! Is het al groter? Dan kunt u het beter laten bestrijden
Is het nog niet groter dan een walnoot? Dan kunt u ervan uitgaan dat enkel de koningin nog actief is. Met een paar slimme stappen kunt u het wespennestje dan veilig verwijderen. Het beste is om dit te doen wanneer de koningin zich in het nest bevindt. Ga voor het stappenplan naar onze pagina over het verwijderen van een wespennest
Hoe ontstaat een wespennest?
De koningin
Afhankelijk van de weersomstandigheden ontwaken de wespenkoninginnen meestal in de tweede helft van april uit hun winterslaap en gaan ze ieder op zoek naar een geschikte plek om een nest te bouwen.
De koningin kan worden herkend aan haar formaat en aan de tijd van het jaar waarin we haar signaleren (april - juni). Zodra de eerste werksters uit de eitjes komen zien we haar niet meer. Ze blijft de hele zomer in de kern van het nest om eitjes te leggen.
Bekende plekken waar de koningin haar nest graag tot ontwikkeling brengt zijn bijvoorbeeld in een spouwmuur, onder een boeideel of in een holle stronk van een boom. Soms kiest de koningin ook voor een holle ruimte in de grond. Tot verbazing van velen onstaat er dan een volledig wespennest in de grond
De eerste bouwwerkzaamheden
Zodra de koningin tevreden is met de locatie, dan gaat ze op zoek naar materiaal om de eerste beschermlaag van het nest te maken. Hiervoor gebruikt ze hout wat ze met haar speeksel omvormt tot 'wespenpapier'. Daarom treffen we haar in het voorjaar vooral aan op schuttingen, boomstronken, houten tuinmeubilair, etc.
Zwaarste fase
De koningin is nog zeer kwetsbaar in deze fase. Nog zwak van de winterslaap moet ze zonder hulp van werksters op zoek naar voedsel en materiaal. We hebben steeds vaker te maken met extreme weersomstandigheden welke een sterke invloed heeft op de overlevingskans. De hoeveelheid wespennesten in een seizoen zijn dus mede afhankelijk van een relatief stabiel voorjaar.
Beginnend wespennest
Een beginnend wespennest zit helaas meestal verstopt in een holle ruimte. We zien de koningin dan iedere keer verdwijnen in een opening van bijvoorbeeld een muur, een ventilatieopening of een gat in de grond.
Toch besluit de koningin soms (tegen beter weten in) haar nest te vestigen op een plek waar men direct getuige kan zijn van de beginnende bouwwerkzaamheden die de koningin in het beginstadium op haar neemt.
Papieren bolletje aan het plafond
Als men tussen de maanden april en juni rondom de woning of in de tuin een grote wesp ziet vliegen, dan is de kans groot dat het de koningin is die bezig is met de voorbereidingen voor het stichten van een wespennest.
Als je dit gemist hebt dan kun je een paar weken later opeens een papieren bolletje zien hangen, meestal aan het hout van een plafond in de schuur of bijvoorbeeld in de veranda.
Verlaten of toch niet?
Als de koningin het niet overleeft tijdens de kwetsbare fase, dan kan het papieren bolletje wat men ziet verlaten zijn. Het komt ook voor dat de koningin tóch besluit ergens anders opnieuw te beginnen. Daarom zien we soms ook verschillende wespennestjes naast elkaar of bij elkaar in de buurt.
Het komt ook voor dat het nog kwetsbare papieren bolletje van het plafond valt door trillingen of een stevige windvlaag. Ze zal dan noodgedwongen opnieuw moeten beginnen.
De eerste cellen
Als het nestje wél actief is dan zal de koningin dagelijks te zien zijn met tussenpozen van enkele uren. Tijdens zonsondergang keert ze sowieso altijd terug. In het papieren bolletje heeft de koningin tijdens de bouw tevens tien tot twintig cellen gebouwd waar ook de eerste eitjes uitkomen.
Zodra deze eitjes zijn uitgekomen krijgt de koningin het bijzonder druk met het verzamelen van voedsel voor de larven. Ze is dus nog steeds in de overlevingsstand. Ze is nog steeds in haar eentje verantwoordelijk voor de succesvolle voortzetting van het wespennest.
Het nest komt nu op gang
Het duurt ongeveer een maand tussen het leggen van de eerste eitjes, larfstadium, popstadium en daadwerkelijk de eerste werksters. Echter, zodra deze eerste cyclus succesvol is verlopen, dan komt de hele zaak direct in een enorme stroomversnelling.
De bouwwerkzaamheden en de broedzorg worden namelijk door de werksters overgenomen waardoor de koningin zich uitsluitend kan concentreren op het leggen van nieuwe eitjes. In korte tijd is het formaat van het beginnende wespennest uitgegroeid tot een tennisbal.
Begin van de zomer
De eerste helft van de zomer zijn de werksters zeer doelgericht bezig met hun werkzaamheden en merkt men eigenlijk verbazend weinig van ze, zelfs als men een wespennest in huis heeft.
Tijdens de beginfase van het wespennest hebben de werksters weinig aandacht voor de omgeving omdat ze hard aan het werk zijn met de jacht naar voedsel en bouwmaterialen voor de uitbreiding van het wespennest.
De wespen zullen zich in dit stadium pas laten zien wanneer men het nest te dicht nadert of wanneer trillingen veroorzaakt worden rondom het wespennest. Ze voelen zich dan bedreigd, kunnen intimiderende vliegbewegingen maken en zullen in het uiterste geval hun angel gebruiken om de koningin en het nest te verdedigen.
Voedsel
De volwassen wespen leven van vloeibaar voedsel. Soms ziet men ze in bloemen nectar zuigen of vruchtensap drinken. Bijzondere eigenschap is dat ze ook door de larven in het wespennest worden gevoed. In ruil voor het voedsel (vliegenvlees) dat de werksters aan de larven schenken, breken de larven op hun beurt weer een suikerhoudende vloeistof uit die door de werksters ijverig wordt opgelikt.
Niet alleen worden de werksters hierdoor van brandstof voorzien, deze voeding over en weer heeft ook zeker een sociale functie die voor het bijeenhouden van het volk zorgdraagt.
De jacht
De larven leven uitsluitend van vlees. De buit bestaat meestal uit vliegen en vlinders die in de lucht door de wespen gevangen worden.
Met hun krachtige kaken knippen ze de vleugels en poten van het slachtoffer af, knippen het in stukken en kauwen het tot ronde voedselbolletjes die naar de larven thuis worden gebracht.
Wespennesten in de tuin
In de loop van de zomer gaan de meeste wespennesten pas echt goed opvallen. In de maand juli begint het nest dusdanig goed op gang te komen dat honderden tot zelfs duizenden wespen continu op en neer vliegen naar het nest. Wat voor de meeste tuinliefhebbers vooralsnog een leuk verschijnsel was kan in korte tijd omslaan naar een onleefbare situatie in de tuin.
Verreweg de meeste wespennesten die in de tuin voor overlast zorgen, dat zijn de wespennesten in de spouwmuur van het huis. Deze veroorzaken zeer veel vliegverkeer langs het terras naar de ingang van de muur. Het is vanzelfsprekend ontzettend vervelend om midden in de vliegroute te zitten van de wespen.
Hetzelfde geldt voor de wespennesten die ergens in de grond zitten, in een biels of bijvoorbeeld in een plantenbak Dergelijke wespennesten kunnen voor veel irritatie zorgen en zelfs voor levensgevaarlijke situaties. Het wespennest kan namelijk per ongeluk verstoord worden door onze onoplettendheid. Gevaarlijke situaties doen zich ook voor wanneer het wespennest in de schuur of in de garage zit. Als dat het geval is dan raden wij u aan om deze niet te betreden en vooral geen trillingen te veroorzaken.
Het hoogtepunt
In de maand juli tot ongeveer de tweede helft van augustus groeit het wespennest in ongeveer 6 weken tijd uit van het formaat van een tennisbal tot het formaat van een voetbal of zelfs de grootte van een basketbal.
Deze gigantische toename van activiteit zorgt veelal voor een hoop tumult. Wespenbestrijders worden platgebeld en er gebeuren allerlei nare ongelukken. Bovendien springt de media er ieder jaar weer bovenop. Verhalen over wespennesten zo groot als een skippybal en tienduizenden wespen zijn geen uitzondering.
Op volle sterkte
Medio augustus is het wespennest op volle sterkte. Gemiddeld 5000 wespen (onvruchtbare vrouwtjes) zijn tegelijk bezig met het verrichten van arbeid. Net als bij mieren zien we bij wespen een duidelijke arbeidsverdeling. Een groot gedeelte legt zich toe op het verzamelen van voedsel terwijl een andere groep zich bezig houdt met de verzorging van de larven en het nest.
Tot slot is er nog een kleine groep 'soldaten' die voor de verdediging van het wespennest zorgen. Dat zijn ook de wespen die als eerste hun angel gebruiken zodra ze denken dat het nest bedreigd wordt.
Aandacht wordt verlegd
Tijdens het hoogtepunt beginnen de wespen ook aan te voelen dat de intensiteit van de werkzaamheden langzaam weer gaat afnemen. De koningin is inmiddels uitgeput en verlegt de aandacht naar de ontwikkeling van een nieuwe generatie voor het nieuwe seizoen. Ze weet dat al haar werksters inclusief zijzelf zal sterven zodra deze laatste belangrijke taak volbracht is. Voordat het zover is moet ze er dus voor zorgen dat vruchtbare vrouwtjes en mannetjes het levenslicht gaan zien. Dit is haar laatste doel. De laatste eitjes zijn verantwoordelijk voor de volgende generatie.
Wespenbestrijders merken goed wanneer deze fase aan de gang is. De 'soldaatjes' zijn dan uiterst waakzaam en zeer aggressief. Deze belangrijke eitjes moeten kosten wat het kost verdedigd worden om de nieuwe generatie een nieuwe cyclus te gunnen.
Werksters gaan zich vervelen
Al die 5000 werksters die bezig waren met het verrichten van arbeid raken langzaamaan werkloos. Het nest hoeft niet meer te groeien en ze hoeven niet meer te jagen op vliegenvlees voor de larven want die zijn er niet meer. Vandaar dat we in de tweede helft van de zomer en in het najaar opeens te maken krijgen met een ander type wespenoverlast
Overlast neemt toe
Hiermee doelen we op de overlast die ervaren wordt op terrassen, pretparken en festivals. Omdat alle werksters nu werkloos zijn hebben ze eindelijk de tijd om aan zichzelf te denken. Ze raken vooral geinteresseerd in zoetigheden waardoor de overlast van rondhangende wespen razendsnel kan toenemen. Ze vormen dan een ernstige plaag terwijl bestrijding erg lastig is.
Begin van het einde
Alle werksters die zo hard gewerkt hebben voor de groei van het wespennest beginnen het nest nu langzaam te verlaten. Soms komen ze nog terug, maar ze merken dan al gauw dat ze inmiddels ongewenst zijn. Alles draait nu enkel nog om het voortbrengen van de nieuwe generatie. De werksters slijten hun laatste weken rondom de zoetigheid die ze vinden in bepaalde struiken met plantensappen, maar vooral ook in prullenbakken, op terrassen, pretparken en festivals.
De bruidsvlucht
Terwijl de werksters hun heil elders hebben gevonden komen in het volgroeide wespennest de mannetjes en de vruchtbare vrouwtjes uit de poppen. Opeens is het in een korte tijd opnieuw weer een drukte van jewelste. Het wespennest zit vol met mannetjes en toekomstige koninginnen die elkaar willen bevruchten. Ze vliegen allemaal uit het nest. De mannetjes, of ze nu gepaard hebben of niet, vallen al gauw weer uit de lucht. Ze leven maar één dag tot enkele dagen.
De jonge bevruchte koninginnen zoeken een beschut plekje om te overwinteren. De cyclus is dan weer rond. ’s Winters kan men deze slapende koninginnen op zolders en in schuurtjes verscholen aantreffen.
Een wespennest wordt maar één keer gebruikt
Het is van belang om te weten dat een wespennest nooit hergebruikt wordt door wespen. Het zit niet in het instinct van een wespenkoningin om de keuze op een reeds volmaakt nest te laten vallen waar ze haar volk tot stand kan brengen.
De karakteristieke levenswijze laat zien dat iedere generatie wespen weer een nieuw nest op een nieuwe plek ontwikkelt. Het gebeurt echter wel regelmatig dat wanneer de ruimte het toelaat, er een nieuw nest naast het oude nest gemaakt wordt. Kennelijk is deze ruimte dan uitermate geschikt en groot genoeg voor meerdere nesten.
Na het verwijderen van een wespennest wordt het nest door veel mensen bewaard omdat met name de binnenkant een indrukwekkend geheel is. De duizenden cellen zijn meestal goed zichtbaar en hebben een hardere struktuur waardoor het goed bewaard kan blijven.
In tegenstelling tot honingbijen, hebben wespen geen methode ontwikkeld om voedsel voor de winter te verzamelen. Daarom zijn de volken op onze breedtegraad éénjarig. In het najaar vallen ze uiteen en vriezen de werksters dood.
Wespennest bestrijden
Verreweg de meeste mensen kiezen ervoor om het wespennest te laten bestrijden door een specialist. Een wespennest wordt dan bestreden door de invliegopening onder hoge druk in te spuiten met wespengif. Meestal wordt hiervoor de professionele DR5 poederspuit gebruikt.
De koningin is verantwoordelijk voor de productie van alle wespen. Zodra zij uitgeschakeld is komt de groei van het wespennest tot stilstand.
Als u het wespennest door ons wilt laten bestrijden, ga dan naar onze pagina over wespenbestrijding
Wat kunt u zelf doen?
Wilt u het wespennest zelf verdelgen? Dan hangt de kans van slagen vooral af van de grootte van het nest. Een beginnend wespennestje is uiteraard makkelijker te verdelgen dan een volgroeid nest met duizenden individuen.
Zoals u boven kunt zien heeft een beginnend wespennest het formaat van een pingpongballetje. Deze is relatief makkelijk te verwijderen. Als het bolletje zichtbaar is kunt u er bijvoorbeeld een glas opzetten en met een stevig stuk papier het nestje lossnijden.
Als de koningin er op dat moment niet is dan zal u moeten wachten tot ze terugkomt en haar moeten uitschakelen met een insecticide.
Wat te doen met een wespennest in een vergevorderd stadium?
Heeft het wespennest inmiddels al de grootte van een tennisbal of zelfs een voetbal? Of ziet u al continu wespen aanvliegen en wegvliegen van een opening? Dan is het al een flinke uitdaging om het wespennest zelf uit te roeien.
Ook is volledige bescherming van het lichaam dan al strikt noodzakelijk. Enkel textiel beschermt helaas onvoldoende tegen wespensteken. Een imkerpak werkt het beste, maar deze heeft niet iedereen in huis liggen. Een helm kan júist gevaarlijk zijn wanneer de wespen toch per ongeluk binnendringen.
Verder zijn consumentenmiddelen meestal niet meer toereikend. Conclusie: begin er alsjeblieft niet aan. De risico's zijn simpelweg te groot terwijl de kans van slagen nihil is. Een wespennest laten bestrijden kost €90,-, ongeacht de grootte. Voor de meesten een acceptabel bedrag om de risico's te vermijden.
Wespennest verwijderen
Nadat het wespennest bestreden is kan het verwijderd worden. Dit dient wel met enige voorzichtigheid gepaard te gaan. Ook moet u zeker weten dat er geen activiteit meer is.
Meestal is het verwijderen van een wespennest niet nodig. Vooral wanneer het bijvoorbeeld in de spouwmuur zit of in de grond dan loont het de moeite niet om het wespennest daadwerkelijk te verwijderen.
Ga voor meer informatie naar onze pagina over het verwijderen van een wespennest