Nieuwe regelgeving 2023

Rattenbestrijding is sinds 1 januari 2023 gebonden aan strenge regelgeving. Rodenticiden, oftewel rattengif kan niet meer worden verkocht aan consumenten. Ook onze professionele rattenbestrijders dienen zich te houden aan een streng protocol zodra de inzet van rattengif aan de orde is. 

Voordat wij uitleggen wat dit in de praktijk inhoudt voor onze opdrachtgevers willen wij eerst inzoomen op de aanleiding van deze hele transitie.

Wat is er gebeurd?

De laatste decennia heeft de toegenomen inzet van rodenticiden (ratten- en muizengif) onder anderen geleid tot verminderde gevoeligheid voor de toegelaten werkzame stoffen. Er zijn zelfs gevallen bekend van ratten die volledig resistent zijn tegen de rodenticiden die wij gebruiken.

Gebrek aan controle

De verminderde gevoeligheid en resistentie onder ratten is vooral ontstaan door gebrek aan controle en monitoring van de rodenticiden tijdens een bestrijdingsproces. Het kan worden vergeleken met antibiotica. Wanneer een antibioticakuur niet wordt afgemaakt, dan kan de doelsoort resistent worden tegen de antibiotica.

Zo is het ook met ratten en rodenticiden. Er moet meerdere keren gegeten worden van de rodenticiden om tot de fatale dosis te komen. Wanneer de rat maar twee keer van de rodenticide eet, terwijl dat drie keer had moeten zijn, dan blijft de rat leven en bouwt hij afweerstoffen op. 

Een bewoner die rattenkorrels in de tuin heeft gegooid of op zijn plafond heeft gestrooid kan weleens vergeten om dit tijdig aan te vullen of op tijd op te ruimen. Omdat de (nieuwe) rat of muis hier wel van eet, maar niet afdoende voor de fatale dosis, wordt hij verminderd gevoelig of zelfs resistent. Gevolg kan zelfs zijn dat de bewoner onbewust de muizen of ratten alleen maar aan het voeren is.

Andere dieren ook slachtoffer

Onjuist gebruik heeft ook nadelige gevolgen gehad voor andere dieren. Na onderzoek is gebleken dat vele vogels en andere zoogdieren het gif binnenkrijgen omdat ze leven van (reeds besmette) ratten en muizen. Dit noemen wij secundaire vergiftiging of doorvergiftiging. 

Ook is er regelmatig sprake van directe vergiftiging van niet-doelsoorten. Vooral voor honden bestaat een groot risico omdat deze dieren zich eveneens aangetrokken voelen tot de lokmiddelen die verkocht worden als rodenticiden.

Milieu

Tot slot bestaat er nog de negatieve impact op het milieu. De werkzame stoffen zijn giftig en dienen eigenlijk afgevoerd te worden via officiële kanalen. Dit gebeurt in de praktijk te weinig waardoor de rodenticiden in het milieu terecht komen. 

Rattenkisten om gebouwen

Velen onder ons die weleens te maken hebben gehad met rattenbestrijding zijn bekend met de zwarte kisten die bevestigd zijn tegen de buitengevels van gebouwen, bedrijfspanden, pompstations en fastfood-restaurants. Er zijn echter maar weinig mensen, zelfs opdrachtgevers die weten wat er in die kisten zit, wat het doet en hoe vaak het gecontroleerd wordt. 

Gif en bezoekfrequentie

In deze rattenkisten zitten meestal rodenticiden. Lokaas in de vorm van blokken of korrels waar de ratten die op bezoek komen van moeten eten. Meestal is tussen de opdrachtgever (de eigenaar of gebruiker van het gebouw) en een aangewezen bestrijdingsdienst een bezoekfrequentie afgesproken om deze kisten na te lopen. 

Vanwege de toenemende problemen rondom resistentie en de veiligheid rondom rodenticiden is er enkele jaren geleden al nieuwe regelgeving opgelegd rondom deze werkwijze. Dit ging dan vooral over de bezoekfrequentie en de intervallen tussen de bezoeken zodra er sprake was van rodenticiden. De bestrijdingsdienst werd gedwongen bepaalde bezoekfrequenties en korte bezoekintervallen te hanteren.

Omdat een hoge bezoekfrequentie en korte intervallen voor veel opdrachtgevers te duur werd zijn veel rodenticiden vervangen met klapvallen. Daar zaten namelijk geen regels aan vast. Helaas is dit weer ten koste gegaan van efficiënte preventie en bestrijding van ratten. Klapvallen dienen namelijk zelfs dagelijks gecontroleerd te worden voor efficiënte bestrijding.

Het vermoeden bestaat (vooral binnen de bestrijdingsdiensten) dat hierdoor de rattenpopulaties in Nederland weer zijn toegenomen. De aanname kort samengevat: Het beleid was goed bedoeld, maar zat efficiënte bestrijding in de weg.

Herziening

Vanwege de rattenpopulaties die weer leken toe te nemen alsmede de onrust binnen de bestrijdingsbranche omdat consumenten wél nog steeds rodenticiden konden kopen, zijn de autoriteiten, de brancheverenigingen en andere betrokkenen weer bij elkaar gekomen om tot een eenduidig beleid en vooral een nieuwe visie te komen rondom de aanpak van knaagdierenpreventie- en bestrijding in zijn algemeen.

Meer vrijheid voor de plaagdierbeheerser

Het is gelukt om de rodenticiden uit de winkels te krijgen zodat consumenten geen bijdrage meer kunnen leveren aan de problemen die zijn ontstaan. Vanaf 1 januari is het nu écht verboden om iedere vorm van knaagdierengif te verkopen via (web)winkels aan consumenten zonder licentie.

De plaagdierbeheerser krijgt op zijn beurt juist meer vrijheid als het gaat om de inzet en bezoekfrequenties tijdens een bestrijdingsproces met rodenticiden. Hij moet echter wel een certificaat halen en dient zich tijdens de inzet van rodenticiden aan een strict protocol te houden. De plaagdierbeheerser wordt jaarlijks hierop gecontroleerd en er vinden ook steekproeven plaats.

Habitat-management

Belangrijkste thema binnen het protocol is habitat-management. Met habitat-management worden maatregelen bedoeld die de risico's op de aanwezigheid van knaagdieren minimaliseren. Deze maatregelen zijn nu verplicht wanneer de plaagdierbeheerser besluit tot de inzet van bestrijdingsmiddelen.

In de praktijk

Deze informatie is enkel bedoeld voor bedrijven, instellingen en gemeenten. Bent u particulier? Dan verandert er niet zo veel. Ga voor rattenbestrijding in huis of in de tuin naar deze pagina

Bedrijven, instellingen en publieke voorziening

Wordt de rattenoverlast ondervonden in- of rondom een bedrijfspand of een instelling zoals een school of een kinderdagverblijf? Dan moet u rekening houden met de nieuwe werkwijze.

Wanneer onze deskundige bij u langskomt zal hij eerst een risico-analyse uitvoeren. Hij bespreekt met u de bevindingen en de strategie om met behulp van preventie- en bestrijdingsmaterialen tot een oplossing te komen. Wanneer sprake is van actuele overlast kan direct worden overgegaan tot een bestrijdingsactie.

Habitat-management

Belangrijk om te weten is dat een bestrijdingsactie nu verplicht samengaat met 'habitat-management'. Dus met maatregelen die onze deskundige aanbeveelt om de leefomgeving voor knaagdieren onaantrekkelijk of zelfs onmogelijk te maken. Aan deze aanbevelingen dient direct gehoor te worden gegeven.

In de praktijk gaat het dan meestal eerst om noodzakelijke hygiënische maatregelen. Denk hierbij aan open prullenbakken, open containers met restafval, kruimels in de klaslokalen of toegankelijke voorraad in keukenkastjes of kantines.

Daarnaast kunnen bouwtechnische aanbevelingen gedaan worden om preventie te bevorderen. Denk hierbij aan gaten in de muur zoals ventilatieopeningen die moeten worden voorzien van bescherming of bijvoorbeeld begroeiing langs de gevel dat verwijderd moet worden om schuilplekken te voorkomen.