Hoe leven mieren?

Omdat er meer dan 10.000 mierensoorten bestaan zullen we ons moeten beperken tot de omschrijving van de kenmerken die de meeste soorten met elkaar delen en de soort waar wij in Nederland veel mee te maken hebben.

Sociale struktuur

Het belangrijkste kenmerk van mieren is de sociale struktuur. Net als wespen hebben ze een koningin, de werksters en de mannetjes. De koningin legt eieren, de werksters die daaruit voortkomen gaan op zoek naar voedsel en bouwen de nesten verder uit.

Onder de werksters heerst ook een duidelijke taakverdeling. Zo zijn er de werksters die zich toeleggen op het verzamelen van voedsel, ‘soldaten’ die het zware werk verrichten zoals graven en tillen en werksters die zich voornamelijk toeleggen op het verzorgen van de poppen en larven.

De cyclus

De koningin legt eitjes en verzorgt de larven en poppen. De eerste werksters die uit de poppen komen zijn steriele vrouwtjes die deze taken vervolgens op zich nemen. In de loop van het voorjaar nemen de aantallen sterk toe tot het begin van de zomer. Dan worden de gevleugelde mannetjes geproduceerd en tegelijkertijd vruchtbare gevleugelde vrouwtjes, de toekomstige koninginnen.

Deze gevleugelde koninginnen en mannetjes worden ook wel ‘vliegende mieren’ genoemd omdat ze vleugels hebben en na het ontpoppen opstijgen om met elkaar te paren.

De mannetjes sterven direct en de bevruchte vrouwtjes overwinteren om het jaar daarop als koningin te fungeren. De werksters vriezen vaak dood in de winter, maar op warmere plekken kunnen ze meerdere jaren leven. De koningin leeft meestal 10 tot 15 jaar.

Voedsel

Mieren zijn omnivoren. Ze eten zowel plantaardig als dierlijk voedsel. De larven worden veelal door de koningin gevoed met een afscheidingsprodukt van haar speekselklieren. Om aan voedsel te komen gaan de werksters op zoek naar bloemen voor de nectar of verorberen andere kleine insecten.

Het liefst eten ze zoetigheden zoals honing, jam of limonade. Vandaar dat ze ons in huis soms behoorlijk lastig kunnen vallen. Een andere bijzondere manier van voedsel winnen is luizen melken. Ze zuigen de honingdauw op welke door bladluizen geproduceerd wordt. In ruil daarvoor krijgen de luizen bescherming tegen hun vijanden zoals lieveheersbeestjes.

Samenwerking

Er zijn bijna geen andere insecten of überhaupt andere dieren in de wereld die zo toegewijd en hard met elkaar samenwerken als mieren. Door deze eigenschap zijn ze in staat om indrukwekkende bouwwerken, gangenstelsels en nestkamers tot stand te brengen.

De geur van mieren is het grootste hulpmiddel bij de samenwerking. Wanneer een werkster een belangrijke ontdekking doet, zoals een voedselbron, dan laat ze vervolgens een heel geurspoor achter naar deze bron zodat andere mieren deze kunnen volgen. Dezelfde mieren houden deze geur in stand zolang de voedselbron van betekenis blijft.

Ook heeft iedere mierenkolonie een identieke lichaamsgeur waarmee ze elkaar kunnen herkennen. Op deze manier kunnen ze indringers onderscheiden en indien nodig aanvallen. Mieren communiceren ook door op een bepaalde manier met hun antennes op elkaar te tikken. Ze hebben op deze manier hun eigen codes ontwikkeld om afstand en richting aan te geven.

Deze wonderbaarlijke doorontwikkelde eigenschappen maken mieren een zeer interessant diersoort voor zowel de wetenschap als voor hobbyisten die mieren zelfs als huisdieren houden in speciaal daarvoor gebouwde constructies waarin de aktiviteit goed waargenomen kan worden.

Mieren in huis

Ondanks de bijzondere levenswijze of misschien wel 'dankzij' deze levenswijze kunnen de mieren ons ook behoorlijk lastig vallen in huis. Meer informatie hierover leest u op onze pagina over mieren in huis